تفاوت کودکی با فن بیان زیبا و شیوا و کودکی که این مهارت را نیاموخته است به دوران کودکی او منتهی نمی گردد. بلکه آثار داشتن یا نداشتن فن بیان زیبا در تمام دوران زندگی و حتی تا آخر عمر همراه کودکان خواهد بود.

بیشتر ما در دوران کودکی و در هنگام تحصیل با افرادی برخورد داشته ایم که علی رغم اینکه هوش بالا و استعداد های بینظیری داشته اند، اما به دلیل اینکه نتواسته بودند استعدادها و تواناییهای خود را بروز دهند هیچ گاه به اندازه کافی مورد توجه و تایید معلمان، دوستان و حتی خانواده خود قرار نگرفته اند. و چه بسیار افرادی که از نظر درسی و استعداد و هوش در سطوح پایین تری قرار داشته اند اما فقط به این دلیل که ارتباط بهتری با معلم و اطرافیان داشته اند، بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند و در جمع دوستان پذیرفته شده اند.

فن بیان زیبا و توانایی برقراری ارتباط با دیگران در دنیای امروز جزء جدایی ناپذیر آموزشهای شده است که متاسفانه در سیستم آموزش و پرورش آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی گیرد. اگرچه در ابتدا بنظر می رسد داشتن فن بیان زیبا همانند بسیاری از هنرها امری ذاتی است و به استعدادهای درونی کودکان بستگی دارد، اما خبر خوب این است که این مهارت هم همانند سایر مهارتها اکتسابی است و کودکان و حتی افراد بالغ در هر سطحی می توانند این مهارت را در خود بهبود ببخشند. و البته حضور در محیط های مناسب می تواند به افزایش سطح این مهارت در کودکان کمک کند.

شاید بهترین راهکار برای افزایش مهارت فن بیان و داشتن کودک خوش بیان حضور در کلاسهای استاندارد و فراگرفتن اصول این مهارت و انجام تمرینات مستمر باشد، اما والدین نیز می توانند در محیط خانه و در ارتباطات خود با کودکان به گونه ای رفتار نمایند که به این روند کمک نماید.

در ادامه راهکارهایی ساده و کاربردی در جهت تربیت کودکی خوش بیان و دارای اعتماد به نفس در اختیار شما قرار می دهم:

• شنونده ای مشتاق باشید

کودکان بطور معمول تمایل دارند در مورد اتفاقات روزمره، وقایع مدرسه و حتی بازی هایی که در گوشی موبایل یا رایانه انجام می دهند با والدین و دوستان خود صحبت کنند. اگر کودک شما شروع به صحبت کرد، تمام کارهای خود را زمین بگذارید و تمام توجه خود را معطوف صحبت های او نمایید. به هیچ عنوان در هنگام گفتگو با فرزند خود کارهایی از قبیل تماشای تلویزیون، مطالعه روزنامه، آشپزی، بازی با گوشی موبایل و … را انجام ندهید.

اگر کودک شما حس کند در مرکز توجه شما قرار دارد و این میزان از احترام و اشتیاق برای شنیدن را در والدین خود ببیند، احساس بهتری نسبت به این گفتگو خواهد داشت و با اعتماد به نفس بالاتر و  راحت تر موضوعات خود را با شما در میان می گذارد.

• از لغات و گرامر مناسب استفاده نمایید.

کودکان همانند دستگاه های کپی هستند. هر آنچه که والدین در گفتار و رفتار روزمره انجام می دهند به مانند الگویی برای کودکان عمل می کند و از آن تقلید می کنند بنابراین هنگام گفتگو با کودکان و حتی در هنگام انجام امور روزانه توجه ویژه ای به ادبیات و لحن خود داشته باشید. اگر می خواهید عادت بیان زیبا را در کودکان خود بسازید تنها کاری که باید انجام دهید این است که زیبا سخن بگویید.

برای مثال اگر از آن دسته افرادی هستید که در حین رانندگی به آسانی عصبانی می شوید و کنترل خود را از دست می دهید باید بدانید که بدون آنکه متوجه باشید در حال آموزش این رفتار به فرزند خود هستید!

• ایرادات تلفظی و اشتباهات گرامری را بصورت مستمر اصلاح نمایید

اگر کودک شما عبارت یا جمله ای را اشتباه بیان کرد به سادگی و بدون ایجاد حساسیت، با بیان درست آن عبارت را اصلاح نمایید. برای مثال ممکن است کودک شما بگوید «من را زد»؛ شما باید به آرامی جمله او را از نظر گرامری اصلاح نمایید و اگر منظور او را می دانید برای مثال بگویید «علی تو را زد؟» و اگر منظور او را نمی دانید باید از او بپرسید «چه کسی تو را زد؟» تا ناخودآگاه ترغیب به اصلاح و بیان صحیح جمله گردد. با این روش کم کم نسبت به بیان صحیح جملات خود حساس شده و سعی می کند جملات را بصورت صحیح و کامل بیان نماید تا کمترین اصلاحات را در پی داشته باشد.

بد نیست بدانید جملات و کلمات ناقص و جویده جویده صحبت کردن یکی از مهمترین دلایل نادیده گرفته شدن کودکان توسط گروه همسالان و معلمین در مدارس است.

www.mpoursafar.ir

• دایره واژگان او را گسترش دهید

آیا تابحال از وسعت دایره واژگان کودکی شگفت زده نشده اید؟

بدون شک استفاده از لغات و اصطلاحات گوناگون و متنوع در جای خود باعث می شود کودک شما نسبت به سایر هم بازی های خود در سطح بالاتری از لحاظ جذابیت گفتاری قرار بگیرد. پس به هیچ عنوان نباید معجزه دایره واژگان را دست کم بگیریم. یکی از آسان ترین راهها برای افزایش دایره واژگان کودکان استفاده از کلمات مختلف برای توصیف یک مفهوم است. برای مثال وقتی در مورد اتومبیلها با او صحبت می کنید از اسامی و اصطلاحات مختلف مانند سواری، کامیون، تراکتور، اتوبوس و… برای صحبت در مورد ماشین ها استفاده نمایید.

زبان فارسی سرشار از مترادفهای فراوان برای بیان عبارات و لغات مختلف می باشد. سعی کنید تا جای ممکن، هنگام استفاده از لغات، از مترادفهای آنها نیز در موقعیت های مختلف استفاده نمایید. بدین ترتیب دست کودک شما در استفاده از لغات و اصطلاحات متنوع در گفتگوهایش باز خواهد بود و نتایج آن را در زندگی خود مشاهده خواهد کرد.

• سولات باز بپرسید

سوال و جواب کردن و پرسیدن سوالات مناسب یکی از راههای شروع گفتگو با کودکان است. نکته مهم در پرسیدن سوالات این است که تا جای ممکن از پرسیدن سوالاتی که جواب آنها بله و خیر است خودداری نمایید. برای مثال بجای اینکه از او بپرسید کلاس امروز خوش گذشت و او در جواب از بله و خیر استفاده نماید بهتر است از او بپرسید کلاس امروز چطور بود و به این ترتیب به او اجازه دهید از دایره واژگان و خلاقیت خود در توصیف روز خود استفاده نماید.

• تمرین بلند خوانی

حتی اگر کودک شما در مراحل ابتدایی یادگیری خواندن و نوشتن است و به حتی به سختی می تواند بخواند از او بخواهید هرچیزی را که می تواند بلند بلند بخواند. تمرین بلند خوانی به او کمک می کند ماهیچه های زبان و دهان و تارهای صوتی او آمادگی و ورزیدگی لازم برای بیان و ادای صحیح لغات و صداها را پیدا کنند.

• او را تشویق به صحبت با بزرگترها کنید

برای کمک به افزایش اعتماد به نفس در کودکان از آنها بخواهید برای مثال در کافه و رستوران یا فست فود غذای خود را خودش سفارش دهد و در مورد چگونگی آن با گارسون یا پیشخدمت صحبت نماید.

برای مثال اگر سس خاصی را همراه با غذای خود میل دارد بهتر است بجای شما، خود او آن را سفارش دهد. انجام این تمرین ساده در طولانی مدت کمک خواهد کرد که کودکان در هنگام گفتگو با افراد بزرگسال دچار استرس و خجالت نشوند و با اعتماد به نفس بالاتری گفتگوی خود را پیش ببرند.

• بازی ها

شکی نیست که آموزش به کودکان از طریق بازی به عنون یک متد موثر در همه جای دنیا شناخته شده است. در همین راستا می توان از بازی ها برای بهبود فن بیان کودکان نیز استفاده کرد.

بهتر است برای بهبود مهارتهای فن بیان و افزایش دایره لغات و همچنین افزایش اعتماد به نفس کودکانتان برای آنها بازی هایی را انتخاب کنید که در آنها نیاز بیشتری به صحبت کردن باشد. طبیعی است بازی های کامپیوتری و بازی های موبایل که بصورت انفرادی انجام می شود می تواند نتیجه معکوس داشته باشد. در عوض بازی هایی که نیاز به صحبت با افراد مختلف داشته باشد و همچنین بازی های آنلاین که کودک شما را وادار می کند با افراد جدید و تحت کنترل شما صحبت نماید می تواند به بهبود مهارتهای فن بیان او کمک نماید.

در پایان همانگونه که در ابتدای مقاله ذکر شد، لازم است یادآوری نمایم که مهارت فن بیان نوعی هنر است. و همانگونه که با یکی دو بار تمرین هیچ کس نمی تواند آثار هنری در سطح هنرمندان حرفه ای خلق کند، با یکی دو بار تمرین هیچ کس به نتیجه مطلوب خود در فن بیان نخواد رسید. بنابراین پیشنهاد می شود تمرینات فن بیان بصورت روزانه و مستمر انجام شود تا بصورت عادت در شخصیت کودکان نمود پیدا کند.